Εισαγωγικό κείμενο του Γιάννη Χρυσανθόπουλου, 2010
Στις γραμμές που ακολουθούν εξηγώ γιατί επέλεξα να παρουσιάσω τα κείμενα του Μιχάλη Νικολινάκου με την πιο πάνω σειρά και χωρισμένα σε έξη κεφάλαια. Διάβασα τα κείμενα και διαπίστωσα ότι έχουν το κύριο χαρακτηριστικό των απλών αυτοβιογραφικών αφηγήσεων. Από τον ίσκιο των λέξεών των κατέληξα σε μια ομαδοποίηση όπως πιο κάτω:
Πρώτο Μέρος : Το ανεπανάληπτο – Δεύτερο Μέρος :Της κατοχής και της αντίστασης – Τρίτο Μέρος :Η δημοσιότητα – Τέταρτο Μέρος: Τα ταξίδια – Πέμπτο Μέρος:Ο ζωγράφος – Έκτος Μέρος:Η θάλασσα
Ελπίζω από την ανάγνωση των κειμένων να έκανα ένα ολοκληρωμένο ενδιαφέρον σύνολο.
Από την έρευνα στο αρχείο του με τον γιό του Νίκο ανακαλύψανε τα κείμενα του πατέρα του. Είναι δημοσιευμένα τα περισσότερα στη Φιλολογική Πρωτοχρονιά που επί χρόνια υπήρξε συνεργάτης – από το 1943 επιμελούνταν με σκίτσα του τους ετήσιους τόμους – και αλλού.
Στο αρχείο βρέθηκε ένα πρόχειρο – κάτι σαν βιβλίο – με συρραμμένα τα κείμενά του. Από τον τρόπο που ήταν δεμένα φάνηκε να μην πρόλαβε να ολοκληρώσει το βιβλίο. Τον πρόλαβε όμως η αρρώστια κι όλα πήγαν στην άκρη, στη σκονισμένη σιωπή των αρχειοθετημένων τεκμηρίων της καλλιτεχνικής του διαδρομής.
Δόθηκε λοιπόν η αιτία να διαβαστούν και να κριθούν άξια έκδοσης συγκεντρωμένα σε ένα βιβλίο.
Τα κείμενά του, λοιπόν, είναι ένα είδος αυτοπροσωπογραφίας, μια αυτοβιογραφική αφήγηση που χαρτογραφεί τον ψυχισμό του. Με αυτό οδηγό έκανα και την κατάταξη.
Στο Πρώτο Μέρος ο τίτλος: το ανεπανάληπτο επινοήθηκε για τα κείμενα: η καβουρομάνα , πως εκπαιδεύτηκα να σκοτώνω πουλιά ….( ορτύκια, τρυγόνια, τσίχλες…), σαν σε όνειρο, αδερφή μου. Αυτά έχουν αφηγήσεις της παιδικής ηλικίας του καλλιτέχνη. Τα πρώτα ξυπνήματα του έρωτα και η απέχθεια του για την βαρβαρότητα και, προ πάντων, για τα όπλα. Ένας ύμνος για την ζωή. Και ποια ζωή; Τη ζωή στην παιδική ηλικία, στο ανεπανάληπτο χρόνο της. Κι αν πάρουμε τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη – από την αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό (εκδόσεις ύψιλον ) – στη σελίδα 9, αναφέρει : Είναι γνωστό ότι αυτή η ηλικία ανάμεσα στα επτά και στα δεκατέσσερα παίζει μεγάλο ρόλο για έναν άνθρωπο, γιατί τότε διαμορφώνεται μέσα του ο προσωπικός του μύθος. Αυτά τα κείμενα του Μιχάλη Νικολινάκου σκιαγραφούν αυτήν την τρυφερή ηλικία και πως διαμόρφωσε την ψυχή και την καρδιά. Αυτό που αποτυπώθηκε τελικά στην καλλιτεχνική του πορεία.
Στο Δεύτερο Μέρος κάτω από τον τίτλο: της κατοχής και της αντίστασης συγκεντρώθηκαν τα πέντε κείμενα : ακριβώς δώδεκα τα μεσάνυχτα, το καλάθι , Σελίμ, το passo μου κι εγώ, ένα προαίσθημα. Αφηγήσεις που αφορούν τη ζωή του στην κατοχή και στην αντίσταση που συμμετείχε ενεργά αφού ήταν επικηρυγμένος από τους Γερμανούς. Έδρασε και λιγοστά αναφέρει από την όλη του δράση. Ήταν ο άνθρωπος που σχεδίαζε τα συνθήματα και έγραφε στους τοίχους εναντίον των βαρβάρων. Οι φίλοι του της εποχής εκείνης που μίλησα μαζί τους αναφέρουν τον τότε βίο του γεμάτο περιστατικά ηρωισμού και δράσης εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Ο Έκτορας Κακναβάτος ο ποιητής μάλιστα μου ανέφερε ότι τον Μιχάλη τον θυμάμαι σαν μια ξεχωριστή φιγούρα.
Στο Τρίτο Μέρος κάτω από τον τίτλο: η δημοσιότητα περιλαμβάνεται ένα κείμενό του τα 30 φράγκα. Κείμενο που καταδεικνύει πως έβλεπε την αναγνωρισιμότητα που του προσέφερε ο Κινηματογράφος. Ντροπή και συστολή και πάντα είχε κατά νου την φτώχια πολλών ανθρώπων, κατάσταση που έζησε κι ο ίδιος στα πρώιμα χρόνια της ζωής του. Είμαι βέβαιος ότι τα 30 φράγκα έχουν άμεση σχέση, μεταφορικά ερμηνευμένα, με τα τριάκοντα αργύρια της προδοσίας του Χριστού, αλήθεια ακρογωνιαία για την πλάση.
Στο Τέταρτο Μέρος κάτω από τον τίτλο: τα ταξίδια περιλαμβάνονται κείμενα από τα ταξίδια στην Γεωργία, στην Αυστραλία και στην Μικρά Ασία, τόπος καταγωγή της γυναίκας του Ελευθερίας με τους τίτλους: Κολχίδα το χρυσόμαλλο δέρας κι εγώ – στη χώρα των καγκουρώ δεν θέλουν πυρηνικά… – .Μικρασία πικρή μου γεύση -. Επίσης το κείμενο: Στη Μάνη, με τους τελευταίους κατοίκους της … (οδοιπορικό). Η Μάνη η πατρίδα του καλλιτέχνη.
Στο Πέμπτο Μέρος κάτω από τον τίτλο: ο Ζωγράφος περιλαμβάνεται ένα κείμενο που βιογραφεί τον Ζωγράφο Λεωνίδα Κουσουλάκο . Καθώς προκύπτει θέλησε με το κείμενό του να βγάλει από την αφάνεια έναν ζωγράφο που εκτιμούσε.
Και στο Έκτο Μέρος κάτω από τον τίτλο: η θάλασσα (Έκτο Μέρος) περιλαμβάνεται κείμενο του το οποίο είναι ο ύμνος του για την θάλασσα. Στη θάλασσα και στον έρωτα. Το βουητό της θάλασσας κατά τον Μιχάλη Νικολινάκο προαναγγέλλει την εμφάνιση της ερωτικής φιγούρας της αναδυομένης Αφροδίτης. Το κείμενό του είναι ένας ύμνος στην ομορφιά και στον έρωτα, με νότες συντονισμένα με την Συμπαντική αρμονία.
Σε όλα του τα κείμενα υποβόσκει η μεταφυσική αγωνία του καλλιτέχνη και του διανοούμενου, που έχει μάθει να σκέφτεται με τα δεδομένα της ζωής.
Θεωρώ ότι τα συγκεντρωμένα κείμενα του Μιχάλη Νικολινάκου είναι ένα πρώτο βήμα για την ανάδειξη του έργου του. Στην προσπάθειά μου αυτή ευχαριστώ τον γιό του Νίκο και την γυναίκα του Ελευθερία. Επίσης τον ποιητή Έκτωρα Κακναβάτο , τον ηθοποιό Αθηνόδωρο Προύσαλη και τον Παναγιώτη Παραρά, που μου μίλησαν και μου άνοιξαν τον ορίζοντα και την ατμόσφαιρα της εποχής που έζησε και δημιούργησε ο Μιχάλης Νικολινάκος.
