Εισαγωγικό κείμενο του Γιάννη Χρυσανθόπουλου, 2010
Μαίνη…, Κάστρο Μαίνης …. και τελικά ΜΑΝΗ. Έτσι ονομάστηκε η κακοτράχαλη, αλλά μαγευτική Μάνη. Μυστηριώδης σκοτεινή, συγκρατημένη. Γκρίζα τα βράχια της, άγονος ο τόπος της ελάχιστο χώμα υπάρχει χωμένο μέσα σε λαγούμια, και μια θάλασσα κρυστάλλινη αμόλευτη, αλλά ως πότε; Οι ζημιές έχουν αρχίσει, δυστυχώς , προ πολλού …
Το καλοκαίρι, ο ήλιος , με το λιοπύρι του τρελαίνει το τοπίο. Δεν υπάρχουν άνθρωποι, μείναν μερικοί οι τελευταίοι. Αλλά κι αυτοί θα φύγουν, οι περισσότεροι , είναι μεγάλοι και πολύ σύντομα θα πάνε το μεγάλο ταξίδι. Τι θα γίνει μετά; Το κράτος δεν φτάνει εκεί κάτω. Κάποιος χωροφύλακας τι να κάνει; Οι αρχαιοκάπηλοι λυμαίνονται την περιοχή ανεξέλεγκτοι. Οι ίδιοι οι ντόπιοι είναι σχεδόν αδιάφοροι, δεν προστατεύουν τους θησαυρούς τους γιατί δεν τους καταλαβαίνουν και δεν κάνουν τίποτα. Το ίδιο και χειρότερο γίνεται με τα «αυθαίρετα». Ο κάθε ένας χτίζει όπου θέλει. Ανάμεσα σε αριστουργηματικούς οικισμούς φυτρώνουν σαν μανιτάρια τα κακόγουστα αυθαίρετα., άθλιες τσιμεντοκατασκευές ή λυόμενα με παρδαλά χρώματα. Που είναι η πολιτεία; Για το συμφέρον του τόπου, δεν θάπρεπε σχολαστικά να περιοδεύουν περίπολοι κα να «καθιστούν τους ντόπιους υπεύθυνους για ότι, κακόγουστο και άθλιο ήθελε γίνει;
Σιγά – σιγά χάνει το χαρακτήρα της η Μάνη. Αυτό το αριστούργημα κακοποιείται καθημερινώς. Και θυμάμαι τις κακοποιήσεις που υπέστη το χωρίο μου, τα Άλικα της Μάνης. Υπήρχε ένας δρόμος λιθόστρωτος μήκους 4ων χιλιομέτρων. Άλικα – Γερολιμένας. Θυμάμαι παιδί που τον περπατάγαμε, δύο μέτρα πλάτος και αριστουργηματικός ο τρόπος δόμησής του. Ανέβαινε «φιδοειδώς» προς το χωριό μου. Εξαφανίστηκε στα τελευταία 20 χρόνια. Ολόκληρη η δημοσιά, ολόκληρο ξέπλατο και δημόσιος χώρος και εκεί τους έτρωγε – κακόγουστοι εργολάβοι αλλά και αδιαφορία των χωρικών. Όντας λοιπόν ανεξέλεγκτοι, τον εμφάνισαν καλύπτοντάς τον με υλικά και πίσσα! Μ’ έπιασε κόλπος μόλις τον αντίκρισα . ….Μέχρι που φτάνει η ανευθυνότητα Θεέ μου!
Αφήσαμε το πούλμαν στο δημόσιο δρόμο και περπατήσαμε περί τα 200 μέτρα ανάμεσα σε δυο κάβους στη «Χαλικιά» τον Αρμυρό. Μια φανταστική ακροθαλασσιά με άφθονα πελώρια βότσαλα σαν αυγά στρουθοκαμήλου. Δεξιά της αμμουδιάς υπάρχει μια γραφικότατη σπηλιά εκατομμύριων ετών. Μα και αριστερά υπήρχε παρόμοια σπηλιά. Αλλά γύρω στα 1950, τα ανατίναξαν ξένοι από άλλη περιοχή εργολάβοι, με τη βοήθεια ντόπιων, ξένων σε συνεννόηση. Έγκλημα εν ψυχρώ, τερατούργημα σωστό! Και πόσα άλλα να πω. Μήπως η πλατεία του χωριού; Άθλια, με τη μεγαλύτερη κακογουστιά. Δεν φτάνει και δεν εφαρμόζεται δυστυχώς ο νόμος!…
Ας πιάσουμε το οδοιπορικό μας από το Γύθειο. Μια πολύ γραφική πόλη αμφιθεατρική αλλά παραμελημένη. Υπάρχουν γραφικά καντούνια αλλά εδώ κυριαρχεί η μελαγχολία και η εγκατάλειψη. Λείπουν και εδώ οι περισσότεροι άνθρωποι … Νέα ζωή στην πρωτεύουσα … Οικονομικές ανάγκες, σπουδές των νέων, μετανάστευση κ.λ.π. Πλούσιο παρελθόν. Τα ποστάλια έρχονταν από Πειραιά και Καλαμάτα. Ο κόσμος πήγαινε κι ερχόταν … Ας είναι, όσο τα θυμάται κανείς μελαγχολεί. Διασχίσαμε την περιοχή μεταξύ Γυθείου – Αερόπολης. Πράσινο πολύ στην περιοχή αυτή και άφθονο νερό.
Μπουκάρουμε στην «πύλη» της Μάνης. Αριστερά ένα θεόρατο βουνό σε γεωμετρικό σχήμα κώνου και στην κορυφή του ένα ακατοίκητο τόσο δα μοναστήρι. Φαίνεται από μακριά στην κορυφή, δεσπόζει. Το έχω βάλει άχτι του «Αγίου Λια» να ανέβω εκεί πάνω. Υπάρχει πανηγύρι, φωτιές κ.λ.π. Καθώς περνάμε την πόλη χαιρόμαστε οπτικά το γκριζόμαυρο βουνό, αιχμηρό που χώνεται στον ουρανό … Μεγαλοπρεπέστατο, φανταστικό! Πλησιάζουμε την Αερόπολη. Έξοχη παραδοσιακή με εκπληκτική αρχιτεκτονική αλλά οι ίδιες ομορφιές και εκεί. Φαντάζουν οι βαρβαρότητες του τσιμέντου…
Ξημέρωμα 7 το πρωί στο πούλμαν και εφαρμόζουμε το σχέδιο, οδοιπορικό στη Μέσα Μάνη και Κάτω Μάνη ή Ανατολική Μάνη. Ξεχύνεται το πούλμαν προς το Νότο. Άγριο και γοητευτικό τοπίο. Δεν Χορταίνεις να το βλέπεις. Απάτητο από τους Οθωμανούς . Κάπου, δεξιά, πλησιάζουμε προς την παραλία του Πύργου (εκεί στην παραλία αρχίζουν τα σπήλαια του Δυρού). Πριν 160 χρόνια οι γενναίες γυναίκες της Μάνης με τα δρεπάνια τσακίζουν κυριολεκτικά τους Αγαρηνούς του Ιμπραήμ … Τους πέταξαν στη θάλασσα … Φανταστείτε τη λεβεντιά και την παλικαριά της Μανιάτισσας.
Προχωρεί το πούλμαν προς το Νότο. Μια γαλήνη και μια μεγαλοπρέπεια στο τοπίο. Δεξιά το Κατοπάγκι. Ένα απέραντο σε μήκος οροπέδιο – θυμίζει διάδρομο – κοσμοδρόμιο. Από παιδί που το βλέπω το Κατοπάγκι, έτσι το λένε, το λαχταρώ να το περπατήσω με παρέα – ορειβάτες, γι’ αυτό και μόνο – πιάνοντας από τη μια άκρη στην άλλη και το τέρμα του στο Νότο γύρω – γύρω στην κάθετη κατάληξή του. Γκρεμός μεγαλόπρεπος, ύψος 80 με 100 μέτρα, τέσσερα μίλια ολόκληρα Γερολιμένας – Μέλαπος. Μπορεί ίσως τα βιώματά μου από παιδί, οι εικόνες του άγριου και του κακοτράχαλου τοπίου η απουσία των γονιών μου – ο ένας είναι θαμμένος στην παραλία, εκεί πιο κάτω, του χωριού μου ( έχουν χαθεί τα οστά του, με γεμίζει συγκίνηση και νοσταλγία.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΙΝΑΚΟΣ
